Het afgelopen jaar heb ik met veel plezier docenten Economie en Zorg en Welzijn vmbo, Havo en Vwo in trainingen ontvangen die daarin ondernemende lesstof hebben ontworpen. Dan bedoel ik niet het verkopen van een product voor een goed doel maar een uniek product of dienst, een project voor de leerlingen of de school waar vallen en opstaan, keuzes voor leerlingen, inzet netwerk, LOB onderdelen van zijn.
De docenten liepen de training uit met een ondernemend lesplan dat voorgelegd en aangevuld kan worden door collega’s en andere mensen uit hun netwerk. Regelmatig zie ik dat de scholen en de docenten daar ook mooie dingen mee doen.
Wat is mij opgevallen?
- Voor het opzetten van ondernemingen met leerlingen zijn niet alleen kennis en basisvaardigheden nodig die bij een onderneming horen. Bij docenten Economie zijn de leerdoelen bekend. Ook kennis van ondersteunende kennis en vaardigheden. Binnen ondernemend onderwijs is in eerste instantie gekeken naar de sectie Economie. Wat blijkt? De inspiratie en het begrijpen van een ondernemende mindset ligt daar vaak moeilijker. Het zien van kansen, het creatief denken. Het bedenken van varianten, de activiteiten. Een ondernemende houding is voor hen ook nodig en om met het bedrijfsleven te kunnen communiceren. Ook is het maken van afspraken met ondernemers een “dingetje”. Het bedrijfsleven regelt het liefste alles in zo weinig mogelijk mails: informatie en bevestiging. Als docent ben je niet gewend om te vragen dus het lef om direct maar alles in de mail te zetten vraagt lef en oefening. De vraag is of lef per definitie voornamelijk bij de secties “Economie” aanwezig is.
- De behoefte aan meer actuele kennis van bedrijfsleven voor docenten is groot. Alles verandert snel en dus ook kennis en inzichten.Het is vaak al heel wat jaren geleden dat de docenten hun bevoegdheid hebben begehaald en gunnen zichzelf niet de tijd om op zoek te gaan naar aanvulling van die kennis. Wordt het voldoende gestimuleerd en gefaciliteerd door schoolleiding bijvoorbeeld tijdens gesprekken met de docenten?
- Docenten vinden het een groot pluspunt te kunnen spreken met collega’s van andere scholen over hun ervaringen. Dat wisten we al. Waar het eerder vaker over leerlingen en schoolleiding gaat zijn deze gesprekken nu ook professioneler. Het gaat eerder over: “Hoe doe je dat? Wat zijn de ervaringen?”
- Door over alles wat met ondernemen te maken heeft te praten kunnen docenten die perceptie ook over de school leggen. Zij willen graag samenwerken met andere scholen en bij elkaar kijken naar specifieke zaken. Als schoolleiders denken in competitie/concurrentie dan denken zij steeds vaker anders dan de docenten. De docenten zien ander scholen vaker als potentiële partners om zo te leren en te groeien.
- Er zijn toch nog docenten die het beeld hebben dat een leerling niet enthousiast kàn worden. Dat verandert als zij eenmaal een tijdje zo les hebben gegeven dat de leerlingen binnen de lijnen die de docent bedenkt keuzes maakt en daartoe ook worden aangezet door de docent. Dan komt het vertrouwen. Alleen daarom is het al goed om te springen maar niet in het diepe. Een lesarrangement en lesvoorbereiding is nodig met mogelijkheden en keuzes. Veel docenten bekijken als lesvoorbereiding voornamelijk wat zij gaan laten zien, vertellen, uitleggen en laten maken. Welke leerling kent niet de lesindeling en alle info en oefeningen in de PowerPoint van de docent? Dan minstens 4x op een dag voor leerlingen maakt het er niet spannender op. Ondernemende lessen vraagt een voorbereiding die over meerdere weken gaat. Ook is de uitkomst minder goed te voorspellen door de ruimte die leerlingen krijgen om hun interesses te volgen. Dit is dus meer inventarisatie van hulpvragen, vragen naar wat er gedaan gaat worden. De docent vraagt waar hij ingezet kan worden en dat staat echt averechts op wat er aangeleerd is als goed klassenmanagement bij docenten.
- Waar het ondernemend onderwijs nu mee bezig is het aanhaken bij de regio en de stakeholders van de school. Dat de uitbreiding van het netwerk van de school prioriteit heeft in verband met kennis, LOB-initiatieven etc. Hoe dit georganiseerd wordt en hoe dit netwerk wordt onderhouden is per school en per docent verschillend. Men is bezig daar een passende weg in te vinden.
Samenvattend:
Training ondernemende lesstof arrangeren
Ondernemend onderwijs vraagt een heel andere lesvoorbereiding dan docenten hebben geleerd en gewend zijn te doen. Docent wordt steeds meer ontwerper, coach,organisator,bewaker proces. Docenten realiseren zich dat steeds vaker waardoor zij meer ruimte in het programma krijgen waar niet alles is vastgelegd en voorspelbaar is. Ook kiezen zij zelf graag de lesstof en maken er zelf materiaal bij.
Ondernemen en ondernemend onderwijs is aan het verschuiven van economie naar andere vakken. Al dan niet met ondersteuning van de sectie Economie
Eenmaal op weg zal de docent steeds andere initiatieven gaan ontwikkelen omdat zij een veranderde houding van de leerling hebben gezien en ervaren.
Inzet en uitbreiding netwerk in volle gang
Het vmbo en het mbo lopen voor op vmbo-tl, havo, vwo
Samenwerking is nodig tussen scholen waarbij elke school uniek blijft.
Tags: arrangeren docenten lesstof netwerk ondernemend onderwijs ProDiCo training werkvormen